Elektryczne i elektroniczne wyposażenie pojazdów samochodowych. Wyposażenie elektryczne i elektromechaniczne
Ilustracje dla nauczycieli1Elżbieta BowdurKomunikacjai informacjaWstęp do zagadnieniaPDF created with pdfFactory trial version www. pdffactory. com2Wstępspółczesny świat wprowadza w życie człowieka wieleparadoksów. Otóż, z jednej strony należy stwierdzić, żekomunikacja międzyludzka nie była chyba nigdy prostsza. Siećkomputerowa zdaje się stwarzać nowe możliwości zarówno w sferzedocierania do informacji, wymiany informacji, jak i zachowań, któreprzedtem miały bezpośredni społeczny charakter. Biorąc pod uwagę wszelkiepozytywy z tego wynikające należy zwrócić uwagę na fakt, że niepotrzebnyjest już bezpośredni kontakt z drugim człowiekiem, aby np. nawiązaćznajomość, co odbiera nam możliwość ćwiczenia umiejętnościkomunikacyjnych. Z drugiej strony, społecznie pożądane są kompetencjew zakresie porozumiewania się, co szczególnie widoczne jest podczas doborupracowników przez pracodawcę. Często, to właśnie umiejętność jasnejprezentacji swoich myśli, trafnej argumentacji czy odpowiednia postawaciała „wpływają” na ocenę jakości naszych kompetencji w ogóle.Niezależnie od przedstawionych sprzeczności nie chciałabym oceniaćtych sposobów komunikacji jako złych czy dobrych. Każdy z nich posiadaswoją wartość w rozwijaniu zdolności porozumiewania się, a zważywszy nato, że Internet staje się coraz bardziej powszechny, należy dołożyć wszelkichstarań, aby stał się źródłem rozwoju, a nie zanikania tradycyjnych metodkontaktu. Jest on bowiem obecnie jednym z lepszych nośników informacji.Ponadto nie ma chyba żadnych wątpliwości co do tego, że człowiek,który od najmłodszych lat przebywa w atmosferze pozwalającej na swobodnewyrażanie tego co czuje, widzi i czego chce oraz otrzymuje adekwatneinformacje zwrotne, nie będzie zastępował osobistej komunikacji z ludźmi narzecz pośredniej formy kontaktu, gdyż takowa nie zaspokoi wszystkich jegopotrzeb.Kształtowanie umiejętności komunikacyjnych, w moim przekonaniu,nie powinno być jedynie rolą rodziny i najbliższego otoczenia dorastającegoczłowieka. Gwałtowne zmiany jakie dokonują się w ostatnich latachw systemie edukacji pozostawiają wiele miejsca na pomysłowośći nieszablonowość nauczyciela i sposobu prowadzenia przez niego zajęć.Coraz częściej nudne, długie wykłady są zastępowane metodamiwarsztatowymi, a ćwiczenia teoretyczne - grami, zabawamipsychologicznymi. Nauczyciel powinien zatem stale podnosić swojeumiejętności i wiadomości z zakresu komunikacji interpersonalnej, aby lepieji skuteczniej uczyć i wychowywać.3Komunikacja interpersonalnaNigdy nie mów wszystkiego, co wiesz, ale wiedz zawsze, co mówisz.George Bernard Shaw.iele nieporozumień w relacjach interpersonalnych jest wynikiemzłej komunikacji. Niewłaściwe odczytanie intencji z jednej strony,zawoalowane oczekiwania z drugiej oto trudności, którychdoświadcza niemal każdy z nas w codziennych rozmowach. O efektywnejkomunikacji można mówić wówczas, kiedy treść wypowiedzi jestzrozumiana zgodnie z intencjami nadawcy przekazu.W celu pełniejszego poznania istoty komunikacji warto zastanowić się nadprocesami i mechanizmami, które leżą u podłoża każdej rozmowy.Podstawowa sekwencja:• Myśl - na wstępie w umyśle nadawcy pojawia się określona myśl.• Kodowanie - aby owa myśl mogła zostać przekazana rozmówcynależy ją zakodować, tzn. nadąć jej słowne brzmienie.• Odkodowanie - odbiorca aby zrozumieć usłyszaną wypowiedźdokonuje procesu odkodowania- translantacji na własny język.W procesie odkodowywania przekazu ważną rolę odgrywa zarówno sama jejtreść jak również jej kontekst. Na treść wypowiedzi składają sięposzczególne słowa. Przy wykorzystaniu określonych reguł gramatycznychłączy się je w semantyczne frazy. Poszczególne osoby w sobie właściwysposób posługują się językiem, budują wypowiedzi oraz dokonują ichinterpretacji.Na kontekst wypowiedzi składają się: ton głosu, kontakt wzrokowy, mowaciała. Wszystkie te elementy określa się mianem ekspresji niewerbalnej. O jejdoniosłej roli świadczyć może fakt, iż w większym stopniu ufamy treściprzekazu niewerbalnego niż tego wyrażonego słowami. Jak dowodzą badaniana temat komunikacji interpersonalnej poszczególne kanały przekazuinformacji mają zróżnicowany wpływ na kształtowanie ogólnej ocenywypowiedzi. I tak treść wyrażona słowami wpływa jedynie w 7%, przekaz4zawarty w tonie głosu decyduje w 38%, przekaz zawarty w mimice twarzydecyduje w 55%.Komunikacja werbalna i niewerbalnaorozumiewanie się ludzi nie może być albo werbalne alboniewerbalne. Nie sposób ich oddzielić od siebie. „Język jest jakkartka papieru, której jedną stronę stanowią dźwięki, a drugą pojęciai myśli. Nie możesz chwycić jednej strony kartki, nie chwytając drugiej, niemożesz odciąć jednej strony kartki, nie tnąc drugiej. Najlepiej więc myślo nich łącznie” (de Saussure, cyt. za Stewart).Werbalne i niewerbalne elementy komunikacji są całkowiciewspółzależne, co oznacza, że oddziałują na siebie nawzajem. Jedynymsposobem rozróżnienia tych cech jest myślenie o nich w kategoriachkontinuum:Pierwotnie werbalne – mieszane – pierwotnie niewerbalneSłowa pisane ton głosu, tempo, gesty, spojrzenia, mimikapauzy, głośność, dotykSłowa pisane są klasyfikowane jako pierwotnie werbalne. Występująotoczone przez niewerbalną przestrzeń, ale ludzie pierwotnie interpretują ichtreść werbalną. Ton głosu – tempo, pauzy, głośność, wysokość, milczenie –składają się na cechy określane jako mieszane, ponieważ towarzyszą słowommówionym lub nakładają się na nie, natomiast gesty, mimika klasyfikowanesą jako pierwotnie niewerbalne, ponieważ np. uśmiech, zmarszczenie brwilub sceptyczne spojrzenie mogą coś znaczyć bez towarzyszących słów (cyt.za Stewart).Definicje1. Wymiana werbalnych, wokalnych, niewerbalnych sygnałówpodejmowana w określonym kontekście w celu osiągnięcia lepszegowspółdziałania.Z. Nęcki Komunikacja międzyludzka, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków, 199652. Proces przekazywania i odbierania informacji między dwiemaosobami lub pomiędzy małą grupą osób, wywołujący określoneskutki i rodzaje sprzężeń zwrotnych.W. Głodowski, Komunikowanie interpersonalne, W-wa, 1994Poziomy komunikowania interpersonalnego:1. Fatyczny (gr. phatós „powiedziany”) - swobodna rozmowaprowadzona z reguły na nieistotne tematy przez osoby słabo sięznające i nie mające intencji wywierania jakiegokolwiek wpływu,2. Instrumentalny - uczestnicy są zainteresowani osiągnięciemporozumienia w określonej sprawie, nawet wówczas, gdy ich poglądyi postawy różnią się zasadniczo. Intencja jednej ze stron bądź obu jestmodyfikacja zachowań lub postaw interlokutora.3. Afektywny - strony komunikujące się uzewnętrzniają swoje emocje,postawy, wartości i są głęboko zaangażowane w proceskomunikowania. Ich celem jest wzajemne poznanie się i zrozumienie.B. Dobek-Ostowska, Podstawy komunikowania społecznego, Wyd. Astrum, Wrocław,19996Komunikacja werbalna„Język jest podstawowym źródłem komunikowania werbalnego. Dziękiniemu wyrażane są znaczenia komunikowania idei i uczuć, pod warunkiem,że dźwięki i symbole są rozumiane przez wszystkich uczestników procesukomunikowania. (... ) Zdaniem wielu badaczy komunikowanie werbalne jestzdeterminowane przez pewne czynniki, z których najważniejsze to kulturai płeć. ) Komunikowanie mężczyzn cechuje autoprezentacja,zdecydowanie i nastawienie na osiągnięcie celu. Kobiety preferująporozumienie i budowę wspólnych więzi, są w większym stopniuniezdecydowane.Wyróżniamy dwie formy komunikowania werbalnego: ustną i pisaną.Forma ustna daje komunikującym się znacznie większe możliwości ekspresjiuczuć i myśli, bowiem proces przekazu zostaje wzmocniony przez środkikomunikowania niewerbalnego. Komunikowanie ustne stwarza dogodniejszewarunki do nawiązania kontaktów komunikacyjnych na poziomie fatycznym,jest także bardzie skuteczne na poziomie instrumentalnym i afektywnym. ”B. Astrum, Wrocław, 19997Rodzaje wypowiedzi werbalnej:Polecenia i instrukcje - stosowane w celu wywarcia wpływu na innych;mogą być uprzejme, perswazyjne bądź autorytarnePytania - ukierunkowane na uzyskanie informacji werbalnej; mogą byćotwarte, zamknięte, osobowe lub bezosoboweInformacja - może być odpowiedzią na pytanie, być częścią wykładu lubwystępować w dyskusji nad rozwiązaniem problemu.Mowa nieformalna - pogawędki, żarty, plotki skierowane na wzmocnieniei uprzyjemnienie relacji społecznychWyrażanie emocji i postaw międzyludzkich - szczególny rodzaj informacjiprzenoszony zwykle niewerbalnieWypowiedzi wykonawcze - akty mowy, gdzie wypowiedź czegoś dokonuje,np. w czasie głosowania, sądzenia, nazywaniaZwyczaje społeczne - dziękowanie, powitanie, przepraszanieWypowiedzi ukryte - ważniejsze znaczenie występuje na drugim planieM. Argyle, Psychologia stosunków międzyludzkich, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa20018Komunikacja niewerbalna„Sposób, w jaki ludzie komunikują, intencjonalnie bądźnieintencjonalnie, bez słów; wskaźniki niewerbalne obejmują mimikę, tongłosu, gesty, pozycje i ruchy ciała, dotyk i spoglądanie. ”E. Aronson, T. D. Wilson, R. M. Akert, Psychologia społeczna. Serce i umysł, Wyd.Zysk i S-ka, Poznańomunikowanie się jest procesem, który umożliwia przekazywanieinformacji między osobami. Przedmiotem przekazu są fakty, myśli,uczucia, etc. Można je przekazywać na różne sposoby, np. zapomocą mowy, gestów, symboli. Podstawowym środkiem przekazywaniainformacji między ludźmi jest język. Komunikatom werbalnymprzekazywanym rozmówcy nieodłącznie towarzyszy ekspresja niewerbalna,która dostarcza kontekstu ułatwiającego interpretację usłyszanej wypowiedzi.Wyodrębniono cztery różne rodzaje ekspresji niewerbalnej: mimika,proksemika, kinezjetyka, parajęzyk.Mimika twarzy stanowi źródło informacji na temat stanów emocjonalnychi postaw, takich jak sympatia czy wrogość. Naukowcy stwierdzili, że istniejesześć głównych rodzajów mimiki odpowiadających następującym emocjom:szczęście, zdziwienie, strach, smutek, gniew, pogarda.Proksemika dostarcza informacji o partnerach interakcji na podstawieprzestrzennej odległości miedzy nimi, sposobu strukturyzowaniai wykorzystania mikroprzestrzeni. Zachowania proksemiczne pozostają podwpływem dwóch sprzecznych potrzeb: afiliacji i prywatności.Kinezjetyka analizuje postawy ciała, gesty i inne ruchy ciała. Jedenz podstawowych aksjomatów komunikowania brzmi, iż jest to zjawiskonieuchronne. Można przestać mówić w sensie wokalnym ale nie możnaw ogóle wstrzymać emitowania informacji- intencjonalnie lubnieintencjonalnie ciało stale wysyła sygnały poprzez postawę, pochylenie,rozluźnienie, napięcie, gesty.Czwartym systemem komunikacji niewerbalnej jest parajęzyk. Źródłeminformacji są cechy głosu- wysokość, natężenie, tempo mówienia, wahaniai inne zakłócenia płynności mowy.9Język słów, ze swą zadziwiającą złożonością struktury i bogactwemsłownika, jest głównym środkiem, za pomoc którego ludzie wyrażają swojemyśli i uczucia. Przyjęcie założenia, że język słów jest jedynym środkiemporozumiewania się, byłoby poważnym błędem.Ważną zasadą w zakresie komunikacji interpersonalnej jest zachowaniespójności pomiędzy przekazem werbalnym a ekspresją niewerbalną.Najważniejsza natomiast pozostaje przyjazna i życzliwa postawa wobecrozmówcy. Potrafi ona zrekompensować wszelkie deficyty kompetencjikomunikacyjnej.Funkcje komunikacji niewerbalnej:1. Wyrażanie emocji - twarz, ton głosu, ruch ciała obejmujący gestyi pozycje, zaraźliwość emocjonalna. Wskazywanie postawmiędzyosobowych - np. przyjacielskość - wrogość, dominujący -podporządkowany, atrakcyjność seksualna.3. Podtrzymywanie komunikacji werbalnej.4. Pozdrowienia i inne rytuały.Niewerbalne akty komunikacyjne:• gestykulacja - a więc ruchy rąk, dłoni, palców, nóg, stóp,głowy i korpusu ciaławyraz mimiczny twarzy - jego bogatemożliwości przekazywania zarówno stanów psychicznych, jaki informacji obiektywnych, dotyk i kontakt fizyczny –w zróżnicowanej gamie od łagodnego głaskania do brutalnegouderzenia, wygląd fizyczny - sposób ubierania się, czesania,ozdabiania, malowania ekspozycji wizualnej zarównomężczyzn, jak i kobiet, dźwięki paralingwistyczne - takie jakwestchnienia, pomruki, płacz, sapanie, gwizdanie, jęki,10śmiech, przydźwięki w rodzaju „eee”, „yy”, czyli wszelkieodgłosy, które nie tworzą słów i ich części, kanał wokalny -intonacja, akcentowanie, barwa głosu, rytm mówienia,szybkość mówienia, wysokość głosu, spojrzenia i wymianaspojrzeń - kontakt wzrokowy, w którym jakość i długośćspojrzeń jest znaczącym elementem komunikacji• dystans fizyczny między rozmówcami - odległość międzynimi w trakcie rozmowy jest ważna informacją m. in.o wzajemnych postawach, poziomie intymności, sympatii,itd. ; niemal niezależną problematyką jest zjawisko „inwazji”w przestrzeń osobistą człowieka, a także inwazja wzrokowa,zapachowa, dźwiękowa, pozycja ciała w trakcie rozmowy - tunajważniejsze są: poziom napięcia bądź rozluźnieniai otwartość bądź zamknięcie, organizacja środowiska - w skaliosobistej (architektura wnętrz) i w skali publicznej(komunikowanie przez architekturę i urbanistykę) - chodzio użycie form przestrzennych jako komunikatówestetycznych, ideologicznych i użytkowych; do tej grupyzaliczamy też tak szeroką skalę zjawisk, jak meble, obrazy,zdjęcia jako komunikaty. ”Typologia funkcji komunikacji niewerbalnej (najtrafniej opisujerozmaite role):• Emblematy - niewerbalne gesty mające zwykle swoje bezpośrednie, słowneodpowiedniki,11• Ilustratory - zachowania niewerbalne oferujące komentarz dowypowiadanego tekstu; są formą wizualizacji,12• Wskaźniki emocji - zachowania okazujące przeżywane stany uczuciowe(mimika),• Regulatory - utrzymanie i modyfikacja sposobu mówienia i słuchania,organizowanie aktywności konwersacyjnej,• Adaptatory - zachowania pozwalające na osiągnięcie najbardziejkomfortowej pozycji konwersacyjnej poprzez przyjęcie odpowiedniej pozycjiciała, stosownej do oczekiwań dystansu interpersonalnego, pożądanego kątapatrzenia itd. ).Z. Nęcki, Komunikacja międzyludzka, Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków, 1996Umiejętność słuchaniaSłyszeć nie znaczy słuchać!łyszenie to wyłącznie czynność percepcyjna, mimowolna dokonującasię za sprawą receptorów w obrębie narządu słuchu. Słuchanienatomiast jest czynnością selektywną, która obej...
Kultury ceremonialne i nieceremonialne
Jedną z cech różnicujących kultury w kontekście komunikacji międzykulturowej jest charakterystyczne dla kultur podejście do ceremoniału i hierarchii.
Kultura ceremonialna jest określana jako hierarchiczna i formalna, tzn. iż kulturę ceremonialną reprezentują społeczeństwa hierarchiczne, w których ludzie są skłonni podkreślać status społeczny i pozycję społeczną swoją i swoich rozmówców. Ważne jest miejsce jakie jednostka zajmuje w hierarchii władzy [1]. To właśnie komunikacja w tych kulturach jest sposobem okazywania szacunku, a osiągnięty status społeczny jest podstawą ładu i punktem odniesienia w komunikacji międzyludzkiej. Kultury ceremonialne i hierarchiczne cechuje ceremonialność, która jest wyrazem okazywania szacunku osobie o wyższej pozycji w hierarchii społecznej (z racji osiągnięć, stażu pracy czy wieku); w tych kulturach podkreśla się i ceni różnice w statusie społecznym i zawodowym; do partnerów biznesowych zwraca się po nazwisku, poprzedzając je tytułem (na przykład prezes, dyrektor, kierownik, profesor, doktor, redaktor itp. ); rytuały protokolarne są liczne i rozbudowane – należy je poznać i ich przestrzegać. Hierarchia w kulturach ceremonialnych uwzględnia takie kwestie jak wiek, płeć, pozycję społeczną, a podczas rozmów biznesowych dodatkowo pozycję w strukturze władzy firmy oraz fakt czy jest się kupującym, czy sprzedającym (przypisując wyższy status kupującemu) [2]. W kulturach ceremonialnych kobiety rzadziej obejmują kierownicze stanowiska (najrzadziej Korea Południowa, Japonia czy Arabia Saudyjska).
Rytuały, czyli społecznie akceptowane zbiorowe działania, które są uważane za właściwe zachowania w różnych sytuacjach odgrywają w tym typie kultury bardzo istotną rolę, a ich obecność jest dość częsta. Przykładem mogą być rytuały związane ze zwyczajowym powitaniem czy pożegnaniem, sposobami okazywania szacunku, ale także związane ze sposobem ubierania się na różne okazje czy przekazywania określonych wiadomości lub zaproszeń. Im więcej jest tego typu obowiązujących rytuałów, tym bardziej wymagające jest przygotowanie się do rozmów, np. biznesowych, gdyż nieprzestrzeganie rytuałów może powodować zakłopotanie drugiej strony, niezrozumienie, a w skrajnych przypadkach poczucie obrazy czy dyshonoru.
Z powodu wymienionych różnic zetknięcie się przedstawicieli tych dwóch rodzajów kultur może powodować dyskomfort obu stron: przykładowo osoba z kultury ceremonialnej będzie odbierana jako zbyt oficjalna i sztywna, podczas gdy ona sama będzie odczuwać negatywne emocje z powodu braku okazywania jej należnego szacunku [3].
Przykład 1: Przykłady kultur ceremonialnych
